اگر قرارداد را گم کردیم، چه کنیم؟

گم کردن اسناد مهم همیشه برای اشخاص، کابوس وار است. هر یک از ما زمانی که با واقعیت گم شدن مدارک مان مواجه می شویم به یاد مسیر طولانی و طاقت فرسای صدور المثنی آن ها می شویم.
گذشته از راه اداری طولانی برای حل مشکل مدارک هویتی، اسناد مهم دیگری نیز وجود دارد که گم شدن شان گاهی می تواند گران تر از گم شدن اسناد هویتی تمام شود. اسناد مالکیت و قرارداد ها از این قبیل مدارک هستند.

این مشکل معمولا قابل حل است اما در هر صورت بستگی به مسائل مختلفی دارد که در ادامه به شرح آن ها می پردازیم. حال می خواهیم بدانیم در صورت مفقود شدن قرارداد چه باید کرد؟ در ادامه این نوشته به این سوال پاسخ می دهیم.

در این نوشته خواهید خواند:

• در صورت مفقود شدن قرارداد چه باید کرد؟

• مفقود شدن قرارداد اجاره

• راه حل های دیگر مفقودی قرارداد

در صورت مفقود شدن قرارداد چه باید کرد؟

قبل از هر چیز باید گفت در این نوشته مراد از واژه قرارداد هر کدام از قولنامه، مبایعه نامه و دیگر انواع قرارداد است، البته در قسمت هایی که نیاز به تصریح داشته به شکل موردی توضیح داده شده است.
می دانیم که قرارداد ها به اشکال مختلفی منعقد و ثبت می شوند. بسیاری از افراد در خانه اقدام به انعقاد قرارداد می کنند، تعدادی از آن ها در بنگاه معاملاتی قرارداد می بندند و افراد دیگری نیز در دفاتر ثبت اسناد اقدام به قرارداد بستن می کنند.
گذشته از تفاوت میزان اعتبار قرارداد در این سه حالت، نحوه اقدام در زمان مفقود شدن قرارداد نیز در حالت های مختلف فرق می کند.

در ادامه به تشریح تفاوت های موجود می پردازیم.

1. اگر قرارداد دستی منعقد شده باشد:

در صورتی که قرارداد روی کاغذ های عادی و بدون حضور در مرجع خاصی منعقد شده باشد، متقاضی می تواند یک کپی از نسخه دیگر تهیه کرده و دو برگ قرارداد را برای مطابقت و تصدیق نزد دفاتر ثبت اسناد، دفاتر کل دادگاه ها و دفاتر خدمات قضایی ببرد.
البته این در صورتی است که طرف قرارداد منکر انعقاد آن نشود. در صورت انکار طرف قرارداد، متقاضی باید با حضور در دادگاه و با استناد به دلائل موجود من جمله شاهدین قرارداد، دادخواست بدهد.

2. اگر قرارداد در بنگاه ها تنظیم شده باشند:

اگر قرارداد موردنظر در بنگاه معاملاتی تنظیم شده باشد، از طرق زیر می توان برای حل مشکل گم شدن قرارداد اقدام نمود:

الف) اگر کد رهگیری داشته باشید می توان با مراجعه با سامانه املاک، درخواست پرینت مجدد قرارداد را نمایید. متقاضی با این اقدام قرارداد را مجدد دریافت خواهد نمود و مشکل حل خواهد شد.

ب) با مراجعه به بنگاه می توان نسخه قراردادی که نزد بنگاه است را اخذ کرد. البته این کار مستلزم دریافت رسید از متقاضی می باشد. در این صورت بنگاه می تواند با تحویل اصل قرارداد، یک کپی از آن را نگه دارد.

ج) متقاضی می تواند یک نسخه از کپی قرارداد را به بنگاه ببرد و بنگاه بعد از اطمینان از صحت آن، قرارداد را مهر کند. بدین ترتیب مشکل گم شدن قرارداد حل می شود.

د) راه حل دیگر این است که نسخه کپی قرارداد را از طرق قانونی تایید نمایند.
برای انجام این کار، متقاضی می تواند تصویر قرارداد را به همراه نسخه اصلی طرف قرارداد یا بنگاه نزد دفاتر خدمات قضایی، دفاتر ثبت اسناد یا دفاتر کل دادگاه ها برده و صحت نسخه کپی را تایید نماید.

3. در صورت ثبت قرارداد در دفاتر ثبت اسناد

قراردادی که در دفتر ثبت اسناد ثبت می گردد در حکم یک سند رسمی است. در صورت مفقود شدن اصل قرارداد، کار راحت تری برای منقاضی در پیش است. او می تواند با حضور در دفتر مورد نظر نسبت به حل مشکل خود اقدام کند.

مفقود شدن قرارداد اجاره

قرارداد اجاره به موجب گسترشی که در جامعه دارد، از جمله قرارداد هایی است که همواره توجه ویژه ای به آن شده و قانونگذار نیز قوانینی خاصی برایش منصوب کرده است.
مفقودی قرارداد اجاره می تواند باعث بروز مشکلاتی بسیاری میان موجر و مستاجر شود. یکی از مواردی که گم شدن قرارداد اجاره می تواند به وجود بیاورد، هنگام صدور حکم تخلیه است.

قانون روابط موجر و مستاجر مصوب ۱۳۷۶ صدور دستور تخلیه را منوط به استرداد اسناد و ودیعه می داند، اما اگر اسناد گم شده باشد نمی توان آن را مسترد نمود! پس چاره چیست؟
در پاسخ به این مسئله نظرات گوناگونی مطرح شده است، اما نظر کمیسیون قضایی این است که تا زمان پیدا شدن مدارک مورد نیاز، دستور تخلیه ملک اجرا نمی شود. در هر صورت ادعای مالک مبنی بر اعسار و سرقت مدارک یک ادعاست و باید اثبات شود.

راه حل های دیگر

برخی از افراد در زمان مفقود شدن قرارداد، پیشنهاد می دهند که قرارداد جدیدی بین طرفین امضاء گردد. این قرارداد می تواند به زمان رورچز معامله نخست باشد یا به زمان روز معامله جدید.
در هر صورت این کار می تواند موجب بروز مشکلاتی شود. در ادامه به برخی از این مشکلات اشاره می کنیم.

الف) امضای قرارداد به تاریخ روز

در این صورت ممکن است ملک بین زمان دو قرارداد مشمول تملک اراضی شده باشد. که این مسئله قطعا موجب تغییر قیمت ملک و ایجاد اختلافات بین طرفین قرارداد می شود.
اگر ملک موضوع قرارداد از املاک مشاع باشد نیز مشکلات خاص خودش را به وجود خواهد آورد.

ب) تنظیم قرارداد به تاریخ قرارداد قبلی

در صورتی که قرارداد تازه ای به تاریخ قرارداد اول منعقد گردد، قرارداد می تواند مصداق جعل قرارداد قبلی تلقی شود.
همچنین باید توجه داشت که در صورت فوت یا در دسترس نبودن طرفین قرارداد یا شاهدان، انعقاد قرارداد جدید غیرممکن خواهد بود.

جمع بندی

مفقود شدن قرارداد از جمله مشکلات قابل حل است که راه های مختلفی برای حل آن وجود دارد. باید دید که طرفین، قرارداد را در چه حالتی منعقد نموده اند و در حالات مختلف، راه حل های متفاوتی وجود دارد.
برای مثال اگر قرارداد در بنگاه منعقد شده باشد، متقاضی می تواند با تطابق کپی قرارداد با نسخه اصلی قرارداد بنگاه آن را ممهور و معتبر نماید. همچنین می تواند با دادن رسید، نسخه اصلی قرارداد بنگاه را دریافت نماید.

الهام زارعی ؛وکیل پایه یک دادگستری