قرارداد هوشمند

قرارداد هوشمند چیست و چه ویژگی هایی دارد؟

پیشرفت تکنولوژی قواعد عمومی حقوقی و شکل قراردادها را نیز تحت تاثیر قرار داده است.

قرارداد هوشمند یا Smart Contract پدیده ای جدید و زاده تکنولوژی های مدرنی مانند بلاک چین است که میتواند بازی قراردادها را تغییر داده و دنیایی جدید و متفاوت را برایمان بسازد.

این نوع از قراردادها فرایند ها و تراکنش ها را ساده تر کرده و باعث حذف واسطه ها میشوند. به این ترتیب، نه فقط سرعت اجرا و امنیت آنها بالاتر میرود، بلکه امکان خودکار و اتوماتیک سازی فرایندها نیز فراهم شده است.

اما این نوع از قراردادها دقیقا چه ویژگی هایی دارند و استفاده از آنها چه مزایایی برای جوامع انسانی خواهد داشت؟ پاسخ به این سوال را در ادامه مطلب با هم بررسی خواهیم کرد. همراه ما باشید.

در ادامه میخوانید:

• قرارداد هوشمند چیست؟
• اجرای قراردادهای هوشمند
• مزایا
• معایب
• کاربردها

قرارداد هوشمند چیست؟

اگر بخواهیم خیلی ساده به موضوع نگاه کنیم، قرارداد هوشمند یک پروتکل برای تنظیم خودکار قراردادهاست که تمام اطلاعات مربوط به شرایط، طرفین، اقدامات مورد نیاز و… در آن مشخص شده است و در صورت وقوع برخی شرایط، قرارداد به صورت خودکار به اجرا در می آید.

همانطور که اشاره کردیم، اصلی ترین بعد تکنولوژیک این نوع قراردادها مربوط به فناوری بلاکچین است.

بلاکچین شکلی از فناوری کامپیوتری است که در آن، زنجیره ای از اطلاعات (Node) وجود دارد و بین تمامی اعضای شبکه به اشتراک گذاشته شده است.

تمامی افراد حاضر در مجموعه یک نسخه از اطلاعات تمام شبکه را در اختیار دارند.

به این ترتیب، در صورت وقوع یک تراکنش خاص، مثل فروش یک کالا، تمامی افراد حاضر در شبکه از آن مطلع شده و اطلاعات در دست آنها به روز رسانی خواهد شد.

به این ترتیب، با توجه به توزیع شده بودن و شفافیت کامل شبکه، امکان تقلب تا حد زیادی کم شده و اعتماد به تراکنش ها بسیار بیشتر خواهد شد.

اجرای قراردادهای هوشمند

برای اجرا و پیاده سازی قراردادهای هوشمند به بخش های مختلفی نیاز داریم که هر کدام از آنها وظیفه خاصی بعهده دارند. این اجزا به شرح زیر هستند:

1. پلتفرم اجرای قرارداد هوشمند

پلتفرم این نوع از قراردادها بلاک چین است که شامل تعداد زیادی بلوک بوده و اطلاعات تمام شبکه در این بلوک ها به طور جداگانه ذخیره شده است و با هر تغییر، این اطلاعات به روز رسانی میشود.

2. شرایط قرارداد هوشمند

این شرایط شامل یک رشته دستورات و عملیات است که توسط همه اعضای شبکه تایید و مورد قبول واقع شده است.

3. امضاهای دیجیتال شرکت کنندگان در بلاکچین

این امضاهای دیجیتال بوسیله کلیدهای خصوصی انجام میشود که در اختیار هر کدام از افراد در شبکه قرار دارد و هویت آن ها را از دیگر افراد متمایز میسازد.

با امضا و تایید قرارداد توسط همه اعضا، توافق نامه تایید شده و قرارداد رسما آغاز میشود.

4. موضوع قرارداد

این موضوع شامل کالا یا جنس یا خدماتی است که مورد مبادله و نقل و انتقال قرار میگیرد و برنامه مبتنی بر بلاکچین به طور خودکار به آنها دسترسی دارد و مالکیت را از فروشنده به خریدار متنقل میکند.

مزایای قرارداد هوشمند

1. امنیت بالا

قرارداد هوشمند به شکل توزیع شده و کاملا شفاف اجرا شده و پیش میرود.

به این ترتیب امکان مواردی مثل دستکاری، تقلب و کلاهبرداری در شبکه به حداقل میرسد.

چرا که اسناد و مدارک مربوط به قرارداد بین تمامی افراد حاضر در شبکه توزیع شده است.

در نتیجه این ویژگی، برای مثال اگر شخصی اطلاعات قرارداد در فایل های متعلق به خودش را تغییر دهد.

این تغییر به رسمیت شناخته نمیشود چرا که در فایل های متعلق به دیگران چنین اطلاعات جدیدی وجود ندارد!

2. هزینه کم و به صرفه

پیاده سازی اولیه این قراردادها ممکن است پیچیده باشد اما در طولانی مدت، هزینه اجرای آنها بسیار کم میشود.

بنابراین عوامل واسطه ای بسیاری را حذف میکند و سرعت اجرا را نیز بالاتر می برد.

3. دقت کافی

به دلیل از پیش تعیین شدن مفاد و موضوعات قرارداد، دیگر اشتباهات رایج و سهل انگاری و غفلت از بخش های مهم قرارداد اتفاق نمی افتد و همه چیز با دقت کافی و با حداقل اشتباه پیش میرود.

معایب قرارداد هوشمند

1. پیچیدگی

پیاده سازی و اجرای این نوع از قراردادها با پیچیدگی های فنی روبرو است و نیاز به سطح بالایی از دانش تکنولوژیک برای اجرا دارد.

2. وضعیت حقوقی مبهم

در اکثر کشورهای دنیا، خصوصا ایران، وضعیت قانونی بلاکچین و قراردادهای هوشمند با ابهام بسیار زیادی مواجه است

و قانونگذاران هنوز رویارویی جدی با آن نداشته اند و حتی این نوع از قراردادها برای بسیاری از سیستم های حقوقی ناشناخته اند.

به این ترتیب، آینده این نوع از قراردادها در سیستم های قانونی کمی با ابهام روبروست.

3. حریم خصوصی

شفافیت، همزمان که نقطه قوتی برای این نوع از قراردادها محسوب میشود،

نقطه ضعف آن هم هست و به دلیل این ویژگی، عملا چیزی به اسم محرمانگی وجود نخواهد داشت.

به این ترتیب، امکان عقد قرارداد های محرمانه و مخفی بین طرفین وجود ندارد، مگر اینکه با نامهای مستعار و ناشناخته در شبکه حاضر شوند.

کاربردهای قرارداد هوشمند در زندگی روزمره

این نوع از قراردادها پدیده ای بسیار جدید هستند و هنوز تمام پتانسیل های خود را آشکار نکرده اند.

اما یکی از مهمترین موارد استفاده از آنها در حوزه رمز ارز و کریپتو کرنسی هاست.

تقریبا تمامی این ارزهای دیجیتال بر پایه بلاکچین کار میکنند و امروزه توسط بسیاری از افراد مورد استفاده قرار میگرند و حتی امکان خرید و فروش کالاها و خدمات نیز از طریق آنها وجود دارد.

علاوه بر این، برخی از بانک های خارجی برای نقل و انتقالات مالی در حال تست این نوع از قراردادها هستند.

همچنین در مواردی مانند انتخابات، خرید و فروش کالا و خدمات، استفاده از خدمات رفاهی و بهداشتی و … نیز امکان استفاده از این قراردادها وجود دارد.

و میتواند امنیت و شفافیت و سرعت پروسه ها را تا حد زیادی افزایش دهد.

جهت دانلود تمامی قراردادها کلیک کنید