حداقل مدت قرارداد کار

امروزه با توجه به شرایط اقتصادی موجود، بسیاری از افراد به دنبال کار هستند و به صورت دائم یا موقت در کاری به فعالیت می پردازند. اما در برخی مواقع با اجحاف حقوق کارگران روبرو می شویم. زیرا عدم آگاهی لازم از نوع قرارداد و شرایط آن می تواند مشکلاتی برای افراد به وجود آورد. عموما می بایست قبل از از عقد هر نوع قرارداد کاری، متن آن را به دقت مطالعه نموده و یا در صورت عدم آگاهی، از افراد خبره در امور حقوقی کمک گرفت.
اما مسئله ای که برای بسیاری از افراد مورد سوال است، حداقل مدت قرارداد کار می باشد. پاسخ این سوال را باید در قانون کار جستجو نمود که در این مطلب به شرح آن پرداخته ایم.

در ادامه خواهید خواند:

• شرایط قرارداد کار

• انواع قرارداد کار

• مدت زمان قرارداد کار

• جمع بندی

شرایط قرارداد کار

در ابتدا برای آشنایی بیشتر با قرارداد کار، شرایط آن را توضیح می دهیم.
طبق ماده ۷ فصل دوم قانون کار، ” قراردادکار عبارت است از قرارداد کتبی یا شفاهی که به موجب آن کارگر در قبال دریافت حق السعی، کاری را برای مدت موقت و یا مدت غیرموقت برای کارفرما انجام می دهد“.

هنگام بستن قرارداد باید از صحت آن اطمینان داشته باشید. برای این منظور رعایت شرایط زیر الزامی است:

• مشروعیت مورد قرارداد

• معین بودن موضوع قرارداد

• عدم ممنوعیت قانونی و شرعی طرفین در تصرف اموال یا انجام کار مورد نظر

علاوه بر موارد فوق، باید توجه نمود که در قرارداد کار، مشخصات طرفین ذکر شود و شامل موارد زیر باشد:

• نوع حرفه، کار یا فعالیتی که کارگر باید انجام دهد.

• محل انجام کار

• ساعت کار، مرخصی ها و تعطیلات

• تاریخ انعقاد قرارداد

• مدت زمان قرارداد برای کارهایی با زمان معین

• موارد دیگری که در عرف و عادت شغلی یا محل ایجاد نماید.

* نکته قابل توجه آن است که در قراردادهای کتبی می بایست ۴ نسخه تهیه و تنظیم شود. و به ترتیب هر کدام از نسخه های قرارداد در اختیار اداره کار، کارگر، کارفرما و شورای اسلامی کار یا نماینده کارگر قرار گیرد. همچنین در قرارداد کار باید حداقل‌ های پیش‌بینی شده در قانون کار و مقررات تبعی رعایت شود. و حتی با توافق میان کارگر و کارفرما امکان اعمال مزایای کمتر از قانون وجود ندارد.

حال با این وجود، حداقل مدت قرارداد کار چقدر است؟ برای آگاهی از این مسئله باید در ابتدا با انواع قرارداد کار آشنا شویم.

انواع قرارداد کار

مطابق با قانون کار، قرارداد های کاری در حالت کلی در پنج دسته قرار می ‌گیرند:

قرارداد کار دائم یا غیر موقت

در این نوع قرارداد، همانطور که از نامش مشخص است، کارگر تا زمان احراز بازنشستگی یا استعفا یا فوت و یا از کار افتادگی به کار خود مشغول خواهد بود. در قرارداد غیرموقت، زمان انعقاد قرارداد ذکر شده ولی زمان اتمام آن در قرارداد قید نمی شود و یا به صورت نامحدود تنظیم می گردد. زیرا نوع فعالیت کاری به گونه ای است که کارگر می تواند تا زمانی که شرایط کار مهیا باشد به آن ادامه دهد. بدین ترتیب پایان قرارداد منوط به احراز شرایط و یا انجام ترتیبات خاص خود است و امکان فسخ یکطرفه آن وجود ندارد.
نکته مهم آن است که در کارهایی با طبیعت مستمر، چنانچه مدت زمانی در قرارداد ذکر نشود، قرارداد به صورت دائمی تلقی خواهد شد.

قرارداد کار موقت

در این قرارداد، زمان خاتمه کار مشخص است و در صورت عدم تمدید آن و ادامه فعالیت کارگر، وی می‌تواند مدعی شود که قرارداد به صورت شفاهی تمدید شده است. باید توجه نمود که تمدید قرارداد به معنای دائمی شدن آن نمی باشد.

قرارداد معین

در این حالت، قرار داد برای انجام کار معینی تنظیم شده و پس از اتمام تعهد و پرداخت حق‌الزحمه آن، قرارداد خاتمه می یابد. در این قرارداد نیز امکان فسخ یک طرفه وجود نداشته و تا زمان انجام موضوع کار و اتمام تعهد، قرارداد پابرجا خواهد بود. بدین صورت حداقل مدت زمان قرارداد کار معین به نوع کار بستگی داشته و قرارداد تا زمان اتمام تعهد مربوطه ادامه داشته و زمان مشخصی نمی‌ توان برای آن تعیین نمود.

قرارداد کار آزمایشی

طبق ماده ۱۱ قانون قرارداد کار، طرفین می توانند با توافق یکدیگر، مدتی را به نام دوره آزمایشی کار تعیین کنند. در خلال این دوره، هر کدام از طرفین حق دارد بدون اخطار قبلی و بدون الزام به پرداخت خسارت، رابطه را قطع نماید. البته باید توجه داشت که قطع کار از طرف کارفرما، وی را ملزم به پرداخت حقوق تمام دوره آزمایشی خواهد کرد. اما کارگر می تواند بدون پرداخت خسارت و با دریافت حقوق مدت زمان انجام کار، ادامه فعالیت را قطع کند. در این نوع قرارداد، حداکثر مدت زمان کار آزمایشی برای کارگران ساده و نیمه ماهر، یک ماه و برای کارگران ماهر و متخصص سطح بالا، سه ماه است.

قرارداد کار آموزشی

در این نوع قرارداد که به تعبیری کارآموزی نیز گفته می‌شود، افراد برای یادگیری حرفه ای در کاری مشغول به فعالیت شده که دارای مدت موقت بوده و زمان شروع و خاتمه در قرارداد ذکر می شود.

حال با توجه به موارد فوق، طبق قانون کار، حداقل مدت فرارداد کار چقدر است؟

مدت زمان قرارداد کار

همانطور که اشاره کردیم، به غیر از قراردادهای دائمی، دیگر انواع قرارداد کار به صورت موقت بوده و پس از اتمام کار و تعهد و یا پس از خاتمه زمان قرارداد می بایست مجددا تمدید شود. اما در قانون کار، حداقل مدت زمان قرارداد کار مشخص نشده است و محدودیت و سقفی برای مدت قرارداد تعیین نگشته و این امر را در توافق طرفین با یکدیگر مد نظر قرار داده است.

همچنین باید توجه داشت که تکرار و تمدید قرارداد کار موقت موجب تبدیل آن به قرارداد دائمی نخواهد شد. به این ترتیب، حداقل مدت قرارداد کار موقت به نوع کار و توافق کارفرما و کارگر بستگی داشته و محدودیتی برای آن اعمال نشده است . قرارداد کار موقت می ‌تواند تمام وقت، پاره وقت، ساعتی و … باشد. حقوق کارگر نیز که باید در قرارداد مشخص گردد، طبق توافق طرفین می‌تواند روزانه، هفتگی، ماهانه و … پرداخت شود. بنابر موارد مذکور، حداقل مدت قرارداد کار در قانون کار بر عهده طرفین و توافق آنها با یکدیگر می ‌باشد.

جمع بندی

هنگام عقد قرارداد کار می بایست از شرایط و نحوه تنظیم و صحت اطلاعات آن، آگاهی کامل داشته باشید. قرارداد کار دارای انواع مختلفی است که هر کدام با توجه به نوع کار، شرایط خاص خود را دارد.در این میان در قرارداد کار موقت، مسئله‌ای به نام حداقل مدت زمان قرارداد کار وجود ندارد و این امر باید به صورت توافقی میان کارفرما و کارگر تعیین شود.

هرچند زمان اتمام کار به نوع فعالیت کاری مرتبط است، اما به طور کلی حداقل مدت قرارداد کار در قانون کار، محدودیت و سقفی نداشته و این امر بر عهده طرفین و توافق آنها با یکدیگر گذاشته شده است. برای آشنایی با شرایط قرارداد کار و انواع آن و نیز آگاهی از شرایط دریافت حقوق کارگر بر اساس قانون کار بهتر است با مشاورین متخصص در این زمینه مشورت نمایید.

الهام زارعی ؛وکیل پایه یک دادگستری